Geboorte in Amerika
De Kerk van de Nazarener is ontstaan door het werk van de heilige Geest in de geschiedenis. Voorafgaande aan de oprichting van de kerk, begonnen in verschillende delen van Amerika, heel spontaan, zich groepen te vormen die levensheiliging predikten en praktisch wilden maken. Op dit punt was namelijk een leemte ontstaan in de gevestigde kerken. In het begin wisten geen van deze groepen van het bestaan van elkaar af. Toen zij echter in contact met elkaar kwamen, ontdekten zij dat zij één waren in leer en verkondiging en één in dezelfde Geest. Zij zagen in dat zij hun hulpmiddelen konden samenbrengen onder een hoofd, teneinde het evangelie van volkomen verlossing uit te kunnen dragen tot de einden der aarde.
Dominee Phineas Bresee (geb. 31-12-1838) wordt gezien als degene die de Kerk van de Nazarener heeft gesticht, daarbij bijgestaan door de arts en lekenprediker dr. J.P. Widney. Hieronder volgen enkele historisch belangrijke gebeurtenissen voorafgaande aan de stichting van onze kerk.
* 1734-1840, grote opwekking in Amerika onder Jonathan Edwards en Charles Finney.
* 1843-1870, start van nationale tentenkampbijeenkomsten voor nadruk op heiliging.
* Oprichting van de onafhankelijke heiligingsbeweging als een instituut.
* 21 oktober 1895, de naam van de kerk wordt gekozen.
Tenslotte werden verschillende groeperingen samengevoegd tot de Kerk van de Nazarener op 8 oktober 1908.
Ontstaan in Nederland
De komst van een jonge vrouw, Jeanine van Beek (1931-2003) (voormalige directrice van ons bijbelcollege EuNC te Büsingen, nabij Schaffhausen in Zwitserland), werd het begin van de eerste gesprekken en handelingen die leidden naar de start van de Kerk van de Nazarener in Haarlem. In de winter van 1966-1967 werd de Kerk van de Nazarener officieel georganiseerd door de leider van het midden-Europese district, dhr. Johnson. Ds. Cor Holleman (1928-2001) werd de voorganger om, samen met zijn vrouw Miep en enkele andere medewerkers, de heiligingsboodschap te gaan verkondigen onder de naam van de Kerk van de Nazarener.
Organisatiestructuur
De organisatie van de Kerk van de Nazarener en haar bestuursvorm is gericht op de Heilige Geest, die rust op de vergadering; de vergadering als een heilig organisme dat kan luisteren en spreken, kan willen en voelen en handelen. Predikanten en leden van de kerkenraad zijn jaarlijks verantwoording verschuldigd aan de ledenvergadering. Dat betekent dat de Kerk van de Nazarener geen episcopaal geleide kerk is, waar bisschoppen van bovenaf besturen en leiden. Evenmin is de kerk een congregationalistisch geleide kerk d.w.z. een kerk die autonoom is en bestuurd wordt door een gekozen kerkenraad die geen verantwoording aan de gemeente verplicht is.
De Kerk van de Nazarener heeft een representatieve democratische bestuursvorm die het de Heilige Geest mogelijk maakt de vergadering te maken tot een levend organisme, dat denkt en overweegt en besluit al zoekende naar de weg die de Geest wil gaan. In de praktijk betekent dit, dat er in de verschillende vergaderingen van de georganiseerde groepen die aanwezig zijn, altijd afgevaardigden aanwezig zullen zijn.
Voor de Algemene vergadering, die eens in de vier jaar gehouden wordt, geldt dat naast leden van deze vergadering (ex officio), er een aantal leden van de kerk zal worden gekozen tijdens de landelijke districtsvergaderingen, die als afgevaardigden naar deze vergadering zullen gaan. Organogram van onze kerk Link naar organogram
Wortels in de heilsgeschiedenis
De Kerk van de Nazarener is geen vinding van een groep christenen maar een doelgerichte beweging van de heilige Geest in de geschiedenis. In dit gedeelte zult u ontdekken dat onze kerk niet losstaat van de traditionele kerken en hun denken. Haar wortels liggen diep in de kerkelijke geschiedenis en het theologische denken door de eeuwen heen. Kortom, leest u maar uit het eerste stuk drukwerk van onze kerk: "De Kerk van de Nazarener is een eenvoudige, oorspronkelijke kerk van het volk, voor het volk. Ze brengt geen nieuwe leer, alleen oude waarheid, oude bijbelse grondwaarheden. Ze zoekt alle overtollige vormen en kerkelijkheid af te leggen en terug te keren tot de eenvoudige en klare woorden van Christus."
Het begon allemaal met Jezus de Nazarener
Alle kerken en groeperingen die zich christelijk noemen, dus ook De Kerk van de Nazarener, houden op te bestaan zonder de erkenning van de historiciteit van Jezus Christus. Zijn verzoenend sterven was de geboorte van de kerk. Zijn overwinnend verrijzen was en blijft de eeuwige hoop van alle christenen. Zijn komst in de Heilige Geest was en is de dynamiek en de vitaliteit van Zijn kerk. De geschiedenis voorafgaande aan de komst van Jezus Christus, is een toegroeien en heen wijzen naar zijn komst geweest. In een woelige christelijke historie is Gods Koninkrijk zich daarna gaan ontwikkelen. Vele toegewijde mensen en groeperingen hebben daarin een rol gespeeld. Hun invloed strekt zich uit tot in onze tijd. Maar het is Jezus Christus waarmee het allemaal begon! Ook de Kerk van de Nazarener vindt in Hem haar oorsprong en haar wording tot wat ze nu mag zijn door Zijn genade.
Chrysostomus - nadruk op heiliging als proces en doel
Deze kerkvader was een van de grootste predikers uit de geschiedenis. Hij kreeg de bijnaam in de zesde eeuw van "de man met de gouden mond", vanwege zijn bijzonder spreektalent. Hij heeft geleefd van 345-407 na Christus en was advocaat van beroep. Op 25-jarige leeftijd werd hij gedoopt en aanvaardde het bestaan van monnik. Al snel begon hij op te vallen vanwege zijn begaafdheid in spreken, zodat hij kort daarna benoemd werd tot bisschop van Konstantinopel in 390 na Christus. Chrysostomus was zeer effectief in zijn werk en zond vele zendelingen naar vaak barbaarse volken. Toch werd hij uiteindelijk verbannen, omdat hij er niet voor terugschrok onzedelijke toestanden aan de kaak te stellen.
Hij hield zijn leerlingen voor dat de meest effectieve manier van evangelisatie is: het christelijke leven! Hij zei hierover bijvoorbeeld: "Er zouden geen ongelovigen meer zijn wanneer wij maar als waarachtige mensen Christus zouden navolgen."
Deze Chrysostomus had grote invloed op de grondlegger van het Methodisme in de 18e eeuw, John Wesley (1703-1791). De theologie van onze kerk is voor een groot deel gestoeld op het denken van deze John Wesley, zodat we kunnen zeggen dat Chrysostomus via John Wesley de volgende kenmerken van onze kerk toegeschreven kunnen worden.
a) Het christelijk leven als doel en proces
Hiervoor wees Chrysostomus op twee Griekse woorden: teleos en teleosis. Teleos wijst op het doel van het christelijk leven als het zien van God zoals Hij werkelijk is (1 Johannes 3:2) en wij in alle opzichten volmaakt/heilig zullen zijn. Teleosis wijst op het proces van heiligmaking waarin de zich aan God toegewijde mens zich begeven mag. Ook Gregorius van Nyssa wees hier op. Dit was een ontdekking voor John Wesley en wordt teruggevonden in onze prediking en geloofsbeleving. De Wesley-kenner A.A. Outler zegt hierover: "Hun concept van heiliging als een proces in plaats van een statische positie, gaf Wesley een visie die hemelsbreed verschilt van b.v. de rooms katholieke en protestante visie op heiliging."
b) De nadruk op een heilige levenswandel
Hij benadrukte dat bekering alleen niet voldoende is, maar dat er een leven op moet volgen dat aan die bekering beantwoordt. Hier volgt een citaat van hem: "Laten we niet denken dat geloof genoeg is voor onze redding, we moeten ook heiligheid van leven tonen."
c) Het samenwerken van God met de mens
Een mens is geen willoos object dat door God van bovenaf geheiligd wordt. God kan niet heiligen zonder de overgave van wil en leven van de mens die heiliging zoekt. God zoekt niet naar mensen die Hij kan commanderen. Hij zoekt geen slaven en knechten maar zonen en dochters. Chrysostomus zegt: "Wij zijn niet langer knechten van God, maar zonen en vrienden".
d) Het schiften van theologische begrippen
Om een evenwichtige theologie te krijgen, die bijvoorbeeld niet doorslaat naar de kant van "geloof alleen" of naar de kant van "werken alleen" om Gods aanvaarding te verkrijgen en te behouden, leerde Wesley van Chrysostomus om bestaande theologische begrippen af te wegen en het juiste midden te zoeken.
Deze 4 elementen vindt u terug in de tegenwoordige leer en het leven van de Kerk van de Nazarener. De volgende wortel van de oorsprong van onze kerk vinden we in een groepering of stroming die vooraf ging aan de reformatie.
De innerlijke toewijding uit het mysticisme
Het persoonlijke geloof van John Wesley werd sterk beïnvloed door enkele mystici uit de geschiedenis van het christendom. U moet dan denken aan William Law, Vincent Taylor en Thomas a Kempis. Met name William Law heeft het denken van John Wesley voor langere tijd beïnvloed. Met name William Law is voor een tijd een belangrijke leidsman voor hem geweest. Hij zegt over hem: “Het is waar dat mijnheer Law, die ik liefheb en vereer, lange tijd voor mij een soort orakel is geweest.“ Bij deze mystici werd de zuivere innerlijke ervaring van het christelijke geloof gezocht in contemplatie (bespiegeling van godsdienstige aangelegenheden) en meditatie. Het was hun zoeken naar volmaaktheid, naar innerlijke zuiverheid en een heilig leven, dat Wesley aansprak. Thomas á Kempis, die bekend werd met zijn werk “De navolging van Christus.” (In Oosthoeks Encyclopedia wordt gezegd dat dit boek na de bijbel het meest gelezen boek van de wereldliteratuur is.) Het lezen van dit boek heeft John Wesley op het spoor gezet naar de volledige overgave aan God. Hij schrijft hierover:
“In het jaar 1726, maakte ik kennis met Thomas á Kempis werk "De navolging van Christus". De aard en de omvang der innerlijke godsvrucht, de godsvrucht van het hart, vertoont zich meer dan ooit tevoren aan mij in een helder licht. Ik zag dat wanneer ik mijn hele leven aan God zou geven het mij niets zou baten, tenzij ik mijn hart gaf, ja mijn gehele hart. Ik zag dat de eenvoud der innerlijke bedoeling, de zuiverheid van de toegenegenheid: één bedoeling hebben in alles wat wij spreken of doen, één verlangen hebben dat onze gemoedstoestanden overheerst, inderdaad "de vleugels van de ziel zijn" zonder welke niemand ooit kan opstijgen tot de berg Gods.” (blz. 91:24-27)
Op een andere plaats zegt Wesley:
"Ik begon te ontdekken dat echte religie, echte godsvrucht, in het hart van de mens woont en dat Gods wet (liefdegebod; toevoeging M. van Immerzeel) zover strekt als ze in onze gedachten aanwezig is, en in woorden en daden overgaat."
Hoewel Wesley later ook de negatieve kanten constateerde van dit mysticisme is het innerlijke karakter van een waar christelijk geloof hem altijd voor ogen blijven staan. Dit element wordt ook in de Kerk van de Nazarener benadrukt, wat vaak voorkomt dat men een wettisch en moralistisch leven gaat leiden.
Even samenvattend kunnen we vaststellen dat er twee elementen zijn die uit het mysticisme tot ons gekomen zijn.
- Het christelijk geloof als een innerlijke gezindheid
- De nadruk op de overgave van hele persoon aan God en maar één ding willen: God aangenaam zijn!
De theologische methodiek van de Anglicaanse kerk
John Wesley is altijd priester van de Anglicaanse kerk gebleven. Hij heeft ook nooit bewust aangestuurd op een eigen kerk zoals deze later in het Methodisme gestalte kreeg. Vanuit zijn kerkelijke achtergrond heeft John Wesley vele positieve aspecten overgenomen. Eén belangrijk aspect dat hij overnam is de wijze van theologie bedrijven. Toegepast op het bijbelse gegeven "God is liefde"- zou Wesley als volgt te werk gaan om deze waarheid te onderzoeken en te onderstrepen.
God is liefde. O ja, wie zegt dat? Hoe weet ik dat dit waar is? In 4 stappen:
- Toets 1: Wat zegt de bijbel erover? De bijbel heeft de beslissende autoriteit
- Toets 2: Wat is er in de traditie van de kerk over gezegd en geschreven? (kerkvaders, belijdenissen, commentaren ed.)
- Toets 3: Is het verstandelijk te onderbouwen? Het gezonde verstand heeft een belangrijke plaats.
- Toets 4: Wordt dit door anderen en mezelf ervaren? Dit laatste moet dan ook weer getoetst worden aan de bijbel om subjectivisme te voorkomen.
Door deze vier-slag te volgen kwam John Wesley uiteindelijk tot uitspraken over de betekenis van bepaalde gedeelten in de Bijbel, zoals bijvoorbeeld onze tekst "God is liefde".
De bijbel bevestigt dit aan alle kanten; in de traditie is daar veel bevestigends over te vinden; door ons te verdiepen in het verzoenend sterven van Jezus Christus zegt ons verstand dat het hier om een onmetelijke daad van liefde gaat; tenslotte wordt dit met hart ervaren door velen! Conclusie: Dit is waar!
Ook al wordt misschien niet altijd deze volgorde gebruikt, het is een gegeven dat de Kerk van de Nazarener deze vier stappen hanteert in het bedrijven van theologie en het geven van onderricht. Soms zal dit niet eens bewust zo gebeuren, maar wordt dit zo aangevoeld. Zo zien we een belangrijke erfenis van de anglicaanse kerk, die via John Wesley in onze kerken aanvaard is: de theologische methodiek van de 4 stappen; de vier-slag van Wesley.
De wortel die reikt tot in de Reformatie
De drie belangrijkste pijlers van de reformatie zijn:
* SOLA GRATIA - Door genade alleen aanvaard door God.
* SOLA FIDE - Door geloof alleen genade van God.
* SOLA SCRIPTURA - De bijbel alleen als Gods Woord.
In een sterke reactie op het sterk verval geraakte zuivere geloof, zoals dit bij de eerste christenen gevonden werd, werd de bijbel weer als enig-gezaghebbend erkend en kon de mens als enkeling door geloof en de genadige houding van God een kind van God worden. De Kerk van de Nazarener onderschrijft deze drie pijlers van de reformatie van harte als fundamenten van het christelijke geloof: geloof, genade en Gods Woord. Er wordt echter in de praktijk wel anders mee omgegaan. Daarom moeten we nooit deze drie pijlers los zien van de totale visie en het totale pakket van uitgangspunten van onze kerk. Desondanks behoort de Kerk van de Nazarener tot de kerken die zijn voortgekomen uit de reformatie. Daarom nu samengevat: De mens vindt aanvaarding bij God door geloof en genade en de bijbel is het enige – van Godswege – gegeven gezaghebbende Woord van God.
Jacobus Arminius: de menselijke verantwoordelijkheid
John Wesley gaf een blad uit met de naam "het Arminiaans Nieuwsblad" (1778). De artikelen in dit blad werkten prikkelend in op de calvinisten van die dagen. Geheel in de lijn van Jacobus Arminius (1560-1609) en zijn volgelingen – remonstranten genoemd – stelde Wesley zich lijnrecht op tegenover o.a. het calvinistische concept van de dubbele uitverkiezing (predestinatieleer). Arminius had benadrukt dat het heil niet het deel van de mens wordt zonder daarin een eigen verantwoordelijkheid te hebben. Dus: zonder samenwerking met God, zonder de toegestoken hand van God te grijpen, zal Gods heil de mens niet bereiken. Volgens Arminius hoeft een mens niet te leven met de onzekere afwachtende houding van "Mocht het nog eens gebeuren dat God mij in de kraag zou grijpen zodat ik gered ben van zijn toorn." Nee, de weg die hij wijst is de weg van Johannes 3:16: "Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe."
Hieruit zijn twee karakteristieken van de Kerk van de Nazarener gegroeid, te weten:
- De mens is verantwoordelijk voor de respons op Gods genade.
- Ieder mens kan door God aanvaard worden, mits hij gelooft in Jezus als zijn Verlosser en God.
Het optimistische mensbeeld vanuit de katholieke kerk
De Katholieke kerk is de oorspronkelijke kerk, andere groepen en kerken hebben zich in de loop van de geschiedenis losgemaakt van hun moederkerk om uiteenlopende redenen. Wat er ook allemaal ten nadeel van de rooms-katholieke kerk gezegd kan worden, het is een feit dat deze kerk altijd een vrij optimistisch mensbeeld gepropageerd heeft. In ieder geval optimistisch vergeleken met mensbeelden binnen de calvinistische traditie.
Het is immers mogelijk binnen deze kerk om als mens heilig verklaard te worden; ook al gebeurt dit dan als de betreffende persoon al overleden is en is dit alleen weggelegd voor enkelingen. Vanuit een totaal andere invalshoek heeft onze kerk ook een optimistisch mensbeeld. Immers, De Kerk van de Nazarener is een heiligingskerk! Het is gebleken dat mensen uit de katholieke traditie zich ook vrij snel thuis voelen in onze kerken. Dit is te danken aan: een positieve benadering van de mens vanuit Gods genade.
De zichtbare heiliging van het piëtisme (vromen)
Voor deze "vromen" gold dat verlossing door genade en geloof zichtbaar wordt in werken van barmhartigheid. Het belangrijkste doel van deze beweging was de vraag naar individuele zuiverheid. Het kwam naar voren op het moment dat de heersende religies weinig of geen aandacht schonken (of zelfs onmogelijk achtten) dat een christen ethisch vooruitgang kon boeken.
De Kerk van de Nazarener benadrukt ook deze praktische kant van het christelijke leven. Innerlijke heiliging moet aan de buitenkant zichtbaar worden, anders is ze ongeloofwaardig. Kortom, vanuit het piëtisme heeft de Kerk van de Nazarener: er is geen heiliging dan sociale heiliging (van John Wesley).
